Weet u op welke regelingen u recht hebt?

Op een zonnige herfstdag lopen we winkelcentrum Boven ’t Y binnen. Daar komen we Bhaarti tegen.

“Ik heb geen recht op regelingen van de overheid. Ik werk fulltime en verdien goed. Toen ik net begon met werken, kreeg ik zorgtoeslag. Daar heb ik best wat gedoe mee gehad. Ik had iets verkeerd ingevuld. Daardoor moest ik ineens honderden euro’s terugbetalen.”

“Ik belde met de Belastingdienst, maar mijn contactpersoon kon me niet precies uitleggen wat ik verkeerd had gedaan. Ik was dat jaar veranderd van baan, waardoor mijn inkomen omhoog was gegaan. Zoiets zal het geweest zijn…

Ik heb de rekening netjes betaald, maar baalde flink. De Belastingdienst weet alles van je. Waar je werkt, hoeveel je verdient, wanneer je verandert van baan. Kunnen ze dan geen seintje geven als je geen recht meer hebt op toeslagen? Als je moet bijbetalen, krijg je ook meteen een blauwe envelop op je mat.”

“Ik denk dat de overheid beter kan communiceren over regelingen. Zelf kom ik prima rond. Maar als ik wel hulp nodig zou hebben, zou ik niet meteen weten waar ik moet zijn. Tuurlijk, via Google kom ik er wel. Maar dat moet makkelijker kunnen.”

Verderop staat Henk. Hij neemt enquêtes af over het winkelcentrum, maar maakt graag tijd vrij voor ons.

“In het verleden heb ik weleens een toeslag gekregen. Mijn vrouw en ik verdienden toen niet zo veel, dus kregen we een aanvulling op ons inkomen. Daar was ik heel blij mee.

Het was makkelijk om toeslag aan te vragen, gewoon met mijn DigiD. Of de overheid goed communiceert over regelingen? Dat vind ik moeilijk te zeggen. Ik heb zelf weinig te maken met de overheid. Maar ik zie weleens op tv dat mensen vastlopen bij de overheid. Dat lijkt me heel vervelend.”

Verderop rijdt Pim rond in zijn scootmobiel. Hij heeft meer ervaring met regelingen van de overheid.

“Ik zit in de schuldsanering. Dus ja, ik ken die regelingen van de overheid wel. Ik krijg huurtoeslag, zorgtoeslag en hulp vanuit de Wmo. Mijn bewindvoerder regelt alles voor me. Ideaal. Hoef ik daar zelf niet meer over na te denken. Over tien maanden ben ik van mijn schulden af.”

“Ik heb veel gezeik gehad met het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB). Ik heb een paar boetes niet meteen betaald. Dan stapelen schulden zich snel op. Een boete van € 120,- is drie maanden later € 1.000,-. Dat vind ik diefstal.”

We vragen of Pim weleens een klacht heeft ingediend bij het CJIB. “Laat me niet lachen. Dat heeft helemaal geen zin, joh ”

“Ik vind dat de overheid regelingen beter onder de aandacht moet brengen. Er zijn verschillende potjes in Amsterdam waar niemand iets van weet. Zo kwam ik er laatst achter dat ik toeslag kan krijgen omdat ik diabetes heb. De overheid kan bijvoorbeeld folders bij mensen in de bus gooien. Zo lastig is dat toch niet?”

We bedanken Pim voor zijn tips en lopen richting de markt. Daar komt Sander aangelopen.

“Ik kom niet in aanmerking voor voorzieningen van de overheid. Volgens mij is mijn salaris daar te hoog voor. Ik ben weleens werkloos geweest. Toen kreeg ik een WW-uitkering. Best ingewikkeld om aan te vragen. Ik moest inloggen met mijn DigiD, documenten uploaden en formulieren invullen. Het duurde lang voordat ik duidelijkheid kreeg over mijn uitkering.”

“Als je een modelburger bent, is het vast makkelijk om uit te zoeken op welke voorzieningen je recht hebt. Maar als je situatie afwijkt van de norm, valt dat volgens mij tegen.

De overheid kan informatie over regelingen op meer plekken aanbieden, denk ik. En in meer talen, zoals Spaans of Duits. Zodat expats ook toeslagen kunnen aanvragen, als ze daar recht op hebben. Zij wonen hier vaak maar een paar jaar. Dan gaan ze niet helemaal Nederlands leren.”

Michel komt toevallig uit Cuba en woont nu zo’n drie jaar in Amsterdam.

“Ik zou niet weten waar ik recht op heb. Aan het begin van de coronacrisis kreeg ik € 4.000,- van de overheid, omdat ik ondernemer ben. Maar daarna heb ik niets meer gehad. Geen huurtoeslag, geen zorgtoeslag. Volgens mij heb ik daar wel recht op. Mijn salsaschool moest dicht tijdens de lockdowns. Dus ik had weinig inkomsten. Nu gaat het gelukkig beter.

Mijn vrouw is Nederlands en regelt alle administratie voor me. Ik zal haar eens vragen of ik meer financiële hulp kan krijgen. Van de overheid hoor ik niets. Ze zouden me actiever berichten kunnen sturen.”

Als we richting de uitgang van het winkelcentrum lopen, zien we Brigit op een bankje zitten.

“Ik heb alleen nog recht op kindgebonden budget. Vroeger kreeg ik ook nog een scholierenvergoeding, kinderopvangtoeslag en huurtoeslag. Ik heb vijf jongens thuis. Drie zijn inmiddels volwassen.

Ook vanuit mijn werk heb ik veel te maken met de overheid. Ik vertel mijn cliënten op welke regelingen ze eventueel recht hebben. En verwijs ze regelmatig naar de Nationale ombudsman.”

“Zelf heb ik ook contact gehad met de Nationale ombudsman. Ik ben namelijk een van de gedupeerden van de toeslagenaffaire. Dus als je me vraagt of de overheid goed communiceert over financiële regelingen, is mijn antwoord: Nee.

De ene keer had ik wel recht op kinderopvangtoeslag, dan weer niet. Uiteindelijk moest ik veel terugbetalen. De Belastingdienst hield mijn huurtoeslag en zorgtoeslag in. Dit speelt al sinds 2013. Ik heb me lange tijd onbegrepen gevoeld. Gelukkig gaat het nu beter. In januari hoor ik hoeveel compensatie ik krijg. Eindelijk.”

“Ik merk dat mijn cliënten door de toeslagenaffaire bang zijn om toeslagen aan te vragen. Laat maar, denken ze, ik moet het waarschijnlijk toch terugbetalen.

De overheid kan duidelijker communiceren over financiële voorzieningen. Mensen met een bijstandsuitkering krijgen een heel pakket met informatie over voorzieningen. Dat kan de overheid ook aan andere groepen geven, zoals alleenstaande ouders.”

“Vroeger had je reclames van Postbus 51. Zo communiceerde de overheid belangrijke informatie. Dat werkte best goed, volgens mij. De overheid kan ook informatie op sociale media plaatsen. Of bij de huisartsenpost folders neerleggen over belangrijke regelingen. En bij het consultatiebureau. Opties genoeg!”