Projectleider Kerstel Nijland (SVB)

Mensen die maandelijks recht hebben op honderden euro’s extra, maar er geen gebruik van maken. Dat klinkt onwaarschijnlijk, toch is er een grote groep ouderen waarvoor dit geldt. Zij hebben recht op de Aanvullende inkomensvoorziening ouderen (AIO), maar melden zich niet om die aanvulling ook echt te krijgen. 

Waarom dat zo is? Dat blijft gissen voor Kerstel Nijland. Ze is projectleider bij de SVB, de overheidsinstantie die ook de AOW uitkeert. “Mensen zijn misschien wantrouwend naar de overheid. Het kan ook zijn dat ze de aanvraag te ingewikkeld vinden. Of ze weten simpelweg niet dat de regeling bestaat. Dat zijn allemaal denkbare opties, maar echt weten doen we het bij de SVB niet. We hopen daar met deze pilot achter te komen.”

De pilot zal naar verwachting eind september officieel van start gaan. In het kort: de SVB kan door de pilot gebruikmaken van de gegevens van het UWV. Hierdoor kunnen ze gericht mensen benaderen die recht hebben op de AIO. Eerder mocht dat niet, vanwege de privacywetgeving. Door een nieuwe innovatieve technologie, ontwikkeld door onder meer onderzoekscentrum TNO, is dat nu wel mogelijk.

Kerstel: “Omdat alle gegevens versleuteld in de tool zitten, is het geen uitwisseling van gegevens. Ieder behoudt zijn eigen data, maar de gegevens worden gecombineerd. Daarmee valt deze methode binnen de AVG-wet.”

Deze aanpak geeft Kerstel en haar team goede moed. Eerder hadden ze al van alles geprobeerd om de mensen te bereiken die mogelijk in aanmerking kwamen voor de AIO. “We sturen sowieso iedereen die recht heeft op AOW, informatie over de AIO. Met nog eens een herinneringsbrief. We stonden op de 50+-beurs, flyerden bij kappers. Maar dat waren allemaal ongerichte en moeilijke schaalbare methodes. Met deze pilot kunnen we mensen veel gerichter benaderen.”

De pilot past bij de aanbevelingen uit het rapport Met te weinig genoegen nemen van de Nationale ombudsman. Daarin dringt ombudsman Reinier van Zutphen erop aan dat overheden meer moeten doen om onderbenutting van voorzieningen zoals de AIO te voorkomen. Ook moeten burgers meer proactief benaderd worden. 

Kerstel was blij met dat rapport. “Wij zijn als SVB al lang met dit probleem bezig, maar konden het niet gericht aanpakken. Omdat wij de inkomensgegevens van onze AOW-klanten niet kennen. Dat de Nationale ombudsman het onderwerp op deze manier aankaart, geeft de zaak wel extra urgentie. Nu kunnen we doelgericht aan de slag.”

De doelgroep die de SVB met de pilot hoopt te bereiken? Dat zijn mensen die geen volledige AOW ontvangen. Bijvoorbeeld omdat ze een jongere partner hebben. Of omdat ze tijdelijk in het buitenland hebben gewoond en daardoor minder AOW hebben opgebouwd.

Het is nog niet bekend hoe groot deze groep precies is. Maar op basis van een onderzoek van het CBS (2018) gaat het om ongeveer 1 procent van alle AOW-gerechtigden: zo’n 35.000 huishoudens. In 2019 schatte de Algemene Rekenkamer het aantal op 34.000 tot 51.000 huishoudens. 

Er wordt dus een grootse pilot opgetuigd om deze mensen te vinden. Is dat niet heel veel moeite? “Nee, zeker niet,” antwoordt Kerstel stellig. “Wij vinden het belangrijk dat mensen krijgen waar ze recht op hebben. En we willen voorkomen dat ze in armoede terechtkomen. Dat is een kerntaak van onze organisatie en van minister voor Armoedebeleid Carola Schouten.”

Ze vervolgt: “De mensen om wie het gaat, lenen soms geld van vrienden en familie om rond te komen, met alle gevolgen van dien. We willen alle mogelijke moeite doen om die mensen te wijzen op deze aanvullende voorziening.”

Het allermakkelijkst zou volgens Kerstel zijn als meer mensen de AIO-regeling kennen. Kerstel: “Op onze site staat een makkelijk stappenplan dat je kunt doorlopen om te kijken of je er recht op hebt: de AIO-check. Laten we ervoor zorgen dat deze relatief onbekende regeling in de toekomst steeds meer bekend wordt.”